1 kwietnia br. Komisja Europejska ogłosiła Strategię bezpieczeństwa wewnętrznego ProtectEU. Zupełnie niezauważona – praktycznie nie omawiana w mediach – strategia zawiera rewolucyjne rozwiązania operacyjne. KE proponuje „ambitną przebudowę mandatu Europolu”, aby „przekształcić agencję w prawdziwie działającą agencję policyjną”.
Poprzednia strategia na okres 2020-2025 obejmowała cztery dość mglisto sformułowane priorytety. Pierwszy dotyczył „środowiska bezpieczeństwa odpornego na przyszłość” (chodziło m.in. o wzmocnienie bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej, bezpieczeństwa cybernetycznego, ochronę miejsc publicznych itp.). Drugi odnosił się do „zwalczania ewoluujących zagrożeń” (walka z pornografią dziecięcą i zagrożeniami hybrydowymi, ale nade wszystko walka z mis-, mal- i dezinformacją, regulacja platform internetowych pod kątem ochrony instytucji demokratycznych i procesów wyborczych przed ingerencją zagraniczną itp.)
Trzeci priorytet dotyczył „ochrony Europejczyków przed terroryzmem i przestępczością zorganizowaną” (stopniowe zwiększanie kompetencji Europolu, europejskie prawodawstwo przeciwko praniu brudnych pieniędzy itp.).
Czwarty filar odnosił się do „silnego europejskiego ekosystemu bezpieczeństwa” (dalsze wzmocnienie kompetencji i zasobów Europolu, pogłębienie współpracy policyjnej, badania i innowacje).
Nowa strategia określa trzy podstawowe zasady:
• angażować „wszystkich obywateli i interesariuszy, w tym społeczeństwo obywatelskie, badania, środowisko akademickie i podmioty prywatne”;
• uwzględniać kwestie bezpieczeństwa we wszystkich treściach i politykach UE, jako część „spójnego i kompleksowego podejścia do bezpieczeństwa”;
• mobilizować więcej zasobów ludzkich i finansowych z UE, państw członkowskich i sektora prywatnego.
Należy podkreślić, iż druga z tych trzech zasad odnosi się m.in. do rozporządzenie w sprawie „wspólnej procedury azylowej” zobowiązującej państwa członkowskie do przetrzymywania osób ubiegających się o azyl, które nie zostały upoważnione do wjazdu na granicy zewnętrznej, w określonym miejscu (do 12 tygodni na potrzeby decyzji o azylu i, w razie potrzeby, do 12 tygodni na potrzeby procedury powrotu). Ma to związek z Europejskim paktem o migracji i azylu. Odnosi się ona także do rozporządzenia o „sztucznej inteligencji”, rozporządzenia o „wolności mediów” z 11 kwietnia 2024 r. itd. Dotyczy obrony instytucji demokratycznych.
Strategia bezpieczeństwa wewnętrznego określa pięć obszarów pracy:
• wzmocnione zdolności bezpieczeństwa UE;
• odporność na zagrożenia hybrydowe i inne wrogie akty;
• przestępczość zorganizowana;
• terroryzm i brutalny ekstremizm;
• rola Unii Europejskiej na świecie i we współpracy międzynarodowej
Wzmocnienie zdolności bezpieczeństwa UE wiąże się ze zwiększeniem kompetencji i liczby pracowników Europolu (ich liczba ma się podwoić). KE chce przyznania nowych uprawnień, by lepiej radzić sobie z nowymi zagrożeniami, takimi jak sabotaż, zagrożenia hybrydowe lub manipulacje informacjami. Stąd ma zaproponować „ambitną przebudowę mandatu Europolu”, aby „przekształcić agencję w prawdziwie działającą agencję policyjną” i „lepiej wspierać Państwa Członkowskie”. Miałaby także potroić się liczba pracowników straży przybrzeżnej i granicznej. Wzmocnieniu miałby ulec mandat Eurojustu (Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych). Na marginesie dodajmy, iż ta wzmocniona kooperacja miałaby dotyczyć m.in. ściganiu „przestępstw” tak zwanej mowy nienawiści itp.
Przewiduje się także rozwój uprawnień w zakresie „odporności” i zagrożeń hybrydowych. Chodzi m.in. o zwalczanie obok „tradycyjnych” zagrożeń dot. terroryzmu i przestępczości zorganizowanej, także tych związanych z cyberatakami i wszelkimi próbami domniemanej destabilizacji UE ze strony Rosji lub innych państw, grup itd.
Chodzi o inicjatywy „ochrony instytucji demokratycznych i procesów wyborczych”. Nie trzeba dodawać, iż KE chce głęboko ingerować w kompetencje państw narodowych i ich systemy wyborcze oraz ich bezpieczeństwo narodowe. KE oczekuje także „pełnoprawnej współpracy wywiadowczej na szczeblu UE”, ingerując w działania kontrwywiadowcze poszczególnych państw członkowskich. Chce ujednolicenia niektórych definicji przestępstw znajdujących się w kodeksach karnych poszczególnych państw.
Komisja chce przede wszystkim stworzyć kordon sanitarny, który nie pozwoliłby żadnym partiom nieestablishmentowym przejąć władzę, ani żadnym organizacjom krytycznym wobec projektu europejskiego pozyskiwać fundusze czy odnieść jakąkolwiek korzyść, zrealizować projekt, który byłby niezgodny z „wartościami Unii”.
Ogromną wagę przywiązuje się do digitalizacji i pozyskiwania danych dla i od służb policyjnych państw członkowskich. KE chce obejść przepisy dot. ochrony danych osobowych, danych połączeń telefonicznych i naciska na realizację projektów odnośnie do „transgranicznego dostępu do dowodów elektronicznych”. Sędziowie mieliby wydawać nakazy bezpośrednio Big Techom, które będą zobowiązane do wyznaczenia „przedstawiciela prawnego” w Unii Europejskiej w celu szybkiego otrzymywania i przetwarzania tych nakazów.
Jak podkreśla sama KE, Strategia bezpieczeństwa wewnętrznego ProtectEU obejmuje „zestaw bardziej rygorystycznych narzędzi prawnych, intensywniejszą wymianę informacji i pogłębioną współpracę”.
W związku z nasilającymi się zagrożeniami, w tym hybrydowymi „Europa musi zweryfikować swoje podejście do bezpieczeństwa wewnętrznego”. Nowa strategia ma pozwolić „zoptymalizować reakcję Unii na nowe i tradycyjne zagrożenia bezpieczeństwa wewnętrznego”.
„Strategia ma sprzyjać zmianie kultury w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego i zakłada podejście uwzględniające ogół społeczeństwa: obywateli, przedsiębiorstwa, środowisko naukowe i społeczeństwo obywatelskie. Aspekty bezpieczeństwa będą uwzględniane przy opracowywaniu nowych inicjatyw, a nowe europejskie ramy zarządzania bezpieczeństwem wewnętrznym będą wspierać wdrażanie strategii ProtectEU”.
Podczas prezentacji strategii, Henna Virkkunen, wiceprzewodnicząca wykonawcza do spraw suwerenności technologicznej, bezpieczeństwa i demokracji podkreśliła, iż „[w] ramach przedstawionej strategii, a także unii gotowości, białej księgi w sprawie przyszłości obronności europejskiej i przyszłej tarczy demokracji, nakreślono wizję bezpiecznej, chronionej i odpornej Unii”.
Z kolei komisarz ds. wewnętrznych i migracji Magnus Brunner wskazał, iż „[s]trategia ProtectEU pomoże nam wprowadzić nową kulturę bezpieczeństwa w UE i zapewni nam lepsze środki w zakresie przewidywania zagrożeń naszego bezpieczeństwa wewnętrznego, zapobiegania im i reagowania na nie”.
Nowe zarządzanie bezpieczeństwem wewnętrznym w Europie będzie opierać się na „zmodernizowanym podejściu UE do bezpieczeństwa wewnętrznego”, obejmującym:
– określenie wpływu inicjatyw Komisji na bezpieczeństwo i gotowość od samego początku procesu negocjacyjnego i przez cały czas jego trwania;
– regularne analizy zagrożeń bezpieczeństwa wewnętrznego w celu wsparcia prac Kolegium Bezpieczeństwa oraz wymiany informacji w Radzie;
– regularne składanie sprawozdań Parlamentowi Europejskiemu i Radzie w celu śledzenia i wspierania realizacji kluczowych inicjatyw.
Ma być skuteczna wymiana danych wywiadowczych między państwami członkowskimi a unijną pojedynczą komórką analiz wywiadowczych (SIAC).
Mają pojawić się skuteczniejsze narzędzia dla organów ścigania i wzmocnione agencje WSiSW dzięki udostępnianiu danych cyfrowych, nowym uprawnieniom Europolu, wzmocnieniu Fronteksu, Eurojustu i ENISA oraz zapewnieniu ścisłej współpracy między tymi agencjami. Ma być wzmocniony nowy system łączności krytycznej, aby umożliwić transgraniczną komunikację między różnymi organami. Ma być zdecydowana walka z „zagrożeniami intrnetowymi” (pełne wdrożenie przez państwa członkowskie dyrektyw CER i NIS 2, nowy akt o cyberbezpieczeństwie oraz nowe środki w celu zabezpieczenia chmury i usług telekomunikacyjnych oraz rozwój suwerenności technologicznej).
Pojawią się nowe ramy prawne dotyczące przestępczości zorganizowanej, handlu bronią, śledzenia i przejmowania aktywów z działalności przestępczej, zwalczania terroryzmu i „brutalnego ekstremizmu”, zapobiegania radykalizacji postaw.
Przewiduje się także zacieśnienie partnerstwa UE z kluczowymi regionami, takimi jak Ameryka Łacińska i region Morza Śródziemnego poprzez zawarcie umów międzynarodowe za pośrednictwem Europolu i Eurojustu, m.in. w celu utworzenia wspólnych zespołów operacyjnych i wzmocnienia wymiany informacji.
O ile niektóre działania dot. współpracy w celu zwalczania przestępczości zorganizowanej mogą być uzasadnione, o tyle te dotyczące „wzmacniania odporności” odnoszące się do działań cenzuralnych, w tym głębokiej ingerencji – co już czyni KE dzięki np. Aktowi o usługach cyfrowych (DSA) i sformułowanej koncepcji FIMI (odnoszącej się do zewnętrznej ingerencji w procesy i systemy wyborcze) – są absolutnie niedopuszczalne. Podobnie, tworzenie „kordonu sanitarnego”, by pewne partie i organizacje – uznane przez KE za „radykalne” – nie miały wpływu na życie publiczne.
Strategia bezpieczeństwa wewnętrznego na najbliższe lata wybiega daleko w przyszłość, konsekwentnie odbierając najważniejsze kompetencje państw w kwestiach bezpieczeństwa i głęboko ingerując w prawa i wolności obywateli.
Strategia na razie dostępna jest w j. angielskim na stronie: eur-lex.europa.eu
Źródło: poland.representation.ec.europa.eu, institutdelors.eu, eur-lx.europa.eu
AS
