Prokuratura wznawia śledztwo ws. niedopełnienia obowiązków przez byłą premier Beatę Szydło

Prokuratura Okręgowa Warszawa-Praga poinformowała o wznowieniu trzech spraw dotyczących niedopełnienia obowiązków przez byłych wysokich rangą urzędników, w tym byłą premier Beatę Szydło. Sprawy te dotyczą nieopublikowania wyroków Trybunału Konstytucyjnego (TK) z 2016 roku. Decyzja ta zapadła w związku z wynikami pracy specjalnego zespołu prokuratorów, który badał postępowania prowadzone w latach 2016-2023. Co dokładnie się wydarzyło i jakie mogą być konsekwencje? Przedstawiamy najważniejsze informacje.

Decyzja o wznowieniu śledztwa zapadła po analizie raportu specjalnego zespołu prokuratorów z Prokuratury Krajowej. Zespół ten został powołany latem 2023 roku, aby zbadać 600 postępowań prowadzonych w okresie rządów Zjednoczonej Prawicy. W połowie stycznia 2024 roku przedstawiono częściowy raport, który objął 200 spraw. W aż 163 z nich stwierdzono istotne nieprawidłowości. Wśród nich znalazły się trzy postępowania dotyczące nieopublikowania wyroków TK.

Jak przypomniał rzecznik prasowy Prokuratury Okręgowej Warszawa-Praga, prok. Norbert Antoni Woliński, chodzi o sprawy, w których wcześniej wydano postanowienia o odmowie wszczęcia śledztwa (24 czerwca 2016 r. i 9 lutego 2018 r.) oraz o umorzenie postępowania (10 lutego 2017 r.). Najgłośniejsza była decyzja z lutego 2017 roku, kiedy to prokuratura umorzyła śledztwo w sprawie niedopełnienia obowiązków przez ówczesną premier Beatę Szydło, ministrów oraz pracowników Rządowego Centrum Legislacji.

Co było przedmiotem śledztwa?

Śledztwo dotyczyło nieopublikowania wyroków TK z 2016 roku, co – jak wskazywała Helsińska Fundacja Praw Człowieka – doprowadziło do powstania szkód o charakterze ustrojowym, politycznym, ekonomicznym i wizerunkowym. Fundacja złożyła zażalenie na decyzję prokuratury o odmowie wszczęcia śledztwa, co w październiku 2016 roku skutkowało nakazem sądu, aby prokuratura podjęła postępowanie.

Głównym przedmiotem śledztwa było nieopublikowanie wyroku TK z 9 marca 2016 roku, który dotyczył nowelizacji ustawy o TK autorstwa PiS z grudnia 2015 roku, oraz wyroku z 11 sierpnia 2016 roku, dotyczącego nowej ustawy o TK z lipca 2016 roku. Wyroki te zapadły, gdy prezesem TK był Andrzej Rzepliński.

Co zawierały wyroki TK?

• Wyrok z 9 marca 2016 roku: TK uznał za niekonstytucyjną w całości nowelę ustawy o TK z grudnia 2015 roku. Nowela ta m.in. określała pełen skład TK jako co najmniej 13 sędziów, wprowadzała wymóg większości 2/3 głosów dla orzeczeń oraz nakaz rozpatrywania wniosków według kolejności wpływu. Dodatkowo wydłużała terminy rozpatrywania spraw i wprowadzała możliwość wygaszania mandatu sędziego TK przez Sejm.
• Wyrok z 11 sierpnia 2016 roku: TK orzekł, iż niekonstytucyjne są niektóre przepisy nowej ustawy o TK, w tym generalna zasada badania wniosków w kolejności ich wpływu, możliwość blokowania wyroku pełnego składu przez czterech sędziów choćby przez pół roku, oraz zobowiązanie prezesa TK do dopuszczenia do orzekania trzech sędziów wybranych przez ówczesny Sejm.

Konsekwencje nieopublikowania wyroków

Nieopublikowanie wyroków TK miało daleko idące konsekwencje. Helsińska Fundacja Praw Człowieka wskazywała, iż doprowadziło to do szkód o charakterze ustrojowym, politycznym, ekonomicznym i wizerunkowym. Brak publikacji uniemożliwiał bowiem pełne wdrożenie orzeczeń TK, co wpłynęło na funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości i zaufanie obywateli do instytucji państwowych.

Co dalej ze śledztwem?

Wznowienie śledztwa przez Prokuraturę Okręgową Warszawa-Praga oznacza, iż sprawa nie została zamknięta. Prokuratura będzie musiała ponownie przeanalizować dowody i ustalić, czy doszło do niedopełnienia obowiązków przez byłych urzędników. W przypadku stwierdzenia winy, konsekwencje mogą być poważne, zarówno w wymiarze prawnym, jak i politycznym.

Podsumowanie

Wznowienie śledztwa ws. niedopełnienia obowiązków przez byłą premier Beatę Szydło to kolejny etap w długotrwałym sporze dotyczącym nieopublikowania wyroków TK z 2016 roku. Decyzja prokuratury jest wynikiem pracy specjalnego zespołu, który wykrył liczne nieprawidłowości w postępowaniach prowadzonych w latach 2016-2023. Sprawa ta ma znaczenie nie tylko dla wymiaru sprawiedliwości, ale także dla zaufania obywateli do instytucji państwowych. Kolejne kroki prokuratury będą miały najważniejsze znaczenie dla rozstrzygnięcia tej kontrowersyjnej sprawy.

Czy wiesz, że…?
Nieopublikowanie wyroków TK z 2016 roku wpłynęło na funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości i wywołało szeroką dyskusję na temat praworządności w Polsce. Wznowienie śledztwa może przynieść nowe informacje na temat tej sprawy.